Woda dla pracowników – obowiązek czy przywilej?
Woda to jeden z podstawowych elementów, aby organizm mógł w pełni sprawnie funkcjonować. Obecnie na szczęście coraz więcej mówi się o korzyściach płynących z regularnego nawadniania organizmu. Należą do nich chociażby takie fakty jak lepsza kondycja skóry, szybsze zapamiętywanie, sprawniejsze uczenie się czy zwiększona wydajność w czasie pracy.
Stąd też coraz częściej przyznaje się, że bardzo ważnym elementem jest woda dla pracowników, która pozwala im na komfortowe wykonywanie swoich obowiązków. A jakie są wymogi prawne i zasady obowiązujące pracodawców w tym zakresie?
Woda w zakładzie pracy – czy to obowiązek pracodawcy?
W sprawie jakości wody przeznaczonej dla pracowników działają chociażby takie instytucje jak sanepid czy PIP. Z kolei według Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom “wodę zdatną do picia”.
Ponadto rozporządzenie określa rodzaje napojów oraz warunki, jakie powinny spełniać, jak również przypadki i warunki ich wydawania, zależne m. in. od takich czynników jak temperatura panująca w miejscu wykonywania pracy czy uciążliwość warunków na danym stanowisku. W przypadku ciężkiej pracy fizycznej pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom dostęp do wody zdatnej do picia, ale także do innych napojów, takich jak soki, herbata czy kawa naturalna lub zbożowa.
Wody zdatnej do picia nie może zabraknąć w warunkach gorącego mikroklimatu, w którym wskaźnik obciążenia termicznego (WBGT) wynosi powyżej 25°C, a także w warunkach mikroklimatu zimnego, gdzie wartość wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCI) wynosi powyżej 1.000. Woda musi być także dostępna dla pracowników przy pracach na terenie otwartym w temperaturze poniżej 10°C lub powyżej 25°C, a także tam gdzie temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28°C.
W sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa warto polegać na zapisach znajdujących się w BHP, a także Kodeksie Pracy.
Jak więc widać ocieplanie się klimatu, z którym mamy do czynienia także w Polsce sprawia, że woda w miejscu pracy powinna być dostępna, ale musi być ona także zdatna do spożycia. A co właściwie oznacza ten termin i jak można go interpretować?
Co oznacza termin “woda zdatna do picia”?
Niestety w żadnych przepisach dotyczących pracowników i pracodawców nie jest jasno określone czym jest “woda zdatna do picia”. Dla wielu osób może to być więc bardzo szerokie pojęcie, które niestety można dowolnie interpretować. Aby jednak móc mieć konkretne oczekiwania względem jakości wody przeznaczonej do spożycia w miejscu pracy można powołać się na kilka zapisów prawnych dotyczących generalnie wody zdatnej do picia przez ludzi. Te zapisy to m. in.:
- Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2019 r., poz. 506 ze zm.);
- Ustawa z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. z 2019 r., poz. 1437 ze zm.);
- Ustawa z 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. z 2019 r., poz. 59 ze zm.);
- Ustawa z 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2018 r., poz. 2268 ze zm.);
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. poz. 2294).
W ostatnim rozporządzeniu znajdują się szczegóły dotyczące wymagań bakteriologicznych, fizykochemicznych i organoleptycznych, jakie powinna cechować woda przeznaczona do spożycia przez ludzi, w tym woda dla pracowników. Można więc wysnuć wnioski, że pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom wodę zdatną do picia mieszczącej się w tych ramach. Sposobem na zapewnienie bardzo dobrej jakości wody w zakładzie pracy czy biurze jest montaż filtrów do wody do firm, a także dystrybutorów do wody. To rozwiązanie, które sprawdzi się, w każdym miejscu, w którym na stale przebywają pracownicy.
Kiedy i dla kogo niezbędna jest woda w pracy?
Na podstawie rozporządzeń oraz przepisów BHP woda przysługuje praktycznie każdemu pracownikowi, zarówno wykonującemu pracę umysłową jak i fizyczną. Należy zaopatrzyć w nią zatrudnione osoby zarówno w biurze, jak i na otwartej przestrzeni. Woda dla pracowników powinna być dostępna bez różnicy czy pracują oni w trudnych warunkach czy też nie, co nie dla każdego pracodawcy jest oczywiste. Szczególnie wodę należy zapewnić w następujących przypadkach:
- przy panującej temperaturze powyżej 28°C,
- w przestrzeni otwartej, kiedy temperatura wynosi od -10°C do +25°C,
- podczas gdy efektywny wydatek energetyczny organizmu wynosi powyżej 1500kcal u mężczyzn i powyżej 1000kcal u kobiet.
Dostęp do wody nie jest więc przywilejem, ale w dużej mierze zależy od warunków wykonywania pracy. W warunkach gorącego mikroklimatu należy zapewnić pracownikom zarówno wodę jak i napoje. Ważne jest, aby móc efektywnie chłodzić organizm i schować się w cieniu lub założyć nakrycie na głowę, aby ustrzec się przed udarem cieplnym czy zasłabnięciem. Zapewnienie pracownikom wody zdatnej do picia powinno być stałą praktyką w każdej firmie.